Het burlen van de herten

Voor doorgewinterde natuurliefhebbers is het dorpje Saint Hubert, gelegen in de provincie Luxemburg, al lang geen onbekende meer. Voor onbekenden kan dit gezellig dorpje best worden omschreven als een plek waar aloude traditie en liefde voor herten hand in hand gaan. Haar bossen leiden wandelaars langs prachtige paden, waar ze getrakteerd worden op betoverende natuurtaferelen en waar haast ongeziene kleurenpaletten onthuld worden.

Ook voor historici is het een plek die reeds lange tijd in het geheugen gegrift staat. Het is in dit dorpje dat ooit de stoffelijke overschotten van de bisschop Sint Hubertus teruggevonden werden. Voordien stond het dorpje bekend onder de naam Andage, maar het onderging dus een naamsverandering na bovenstaande vondst. Saint Hubert werd al snel een gerenommeerd bedevaartsoord waar tot op de dag van vandaag historische schatten, als de basiliek en het oude hospitaal, te vinden zijn.

Saint Hubert behoort dan ook tot één van de absolute toplocaties in de Ardennen en is, zeker tijdens de herfstperiode, het bezoeken waard.  Elk jaar tussen 20 september en 12 oktober galmt er namelijk een heuse oerkreet door de bossen van de Ardennen. Die kreet wordt geproduceerd door herten, die zich omstreeks deze periode in hun bronstijd bevinden en dus hun paringsdans uitvoeren. Het is bij dit specifieke ritueel dat het kenmerkende geluid, ook wel het ‘burlen’ genoemd, door de bossen van Saint Hubert weerklinkt.  

Dat ‘burlen’ heeft iets weg van het loeien van een koe, maar voegt er een veel primitievere dimensie aan toe. Het ‘burlen’ is een zeer intense periode voor herten en heeft drie voorname functies; het afbakenen van territorium, het lokken van vrouwelijke herten, alsook het aangeven dat hij klaar is om de eigenlijke daad te verrichten. Een vrouwtjeshert is slechts 48 uur vruchtbaar, waardoor de mannetjesherten dus steeds op hun hoede moeten zijn.

(Video | Le Brame du cerf ~ Het Burlen van de herten)

Wandelaars kunnen het paringsritueel in principe moeilijk verstoren maar het wordt wel aangeraden om kledij te dragen die niet te opzichtig is en zo ver mogelijk uit de buurt te blijven. De kans bestaat immers dat men door een bronstig mannetjeshert wordt aangevallen, met alle gevolgen van dien. Want het is net tijdens dit sleutelmoment dat herten zeer onvoorspelbaar, en dus gevaarlijk, kunnen zijn.

Ook voor de herten zelf is het paren een onvoorspelbaar gegeven. Eens er een vrouwtje gevonden wordt, is het nog de vraag welk mannetje tot de eigenlijke daad zal overgaan. Mannetjesherten zijn op dat vlak heel competitief ingesteld en deinzen bijgevolg niet achteruit als er voor het vrouwtje gestreden moet worden. In de natuur is bovendien het vaak zo dat wanneer er twee strijden om een been, een derde op de loer ligt. Het zou dan ook niet de eerste keer zijn dat boswachters de lichamen terugvinden van twee mannetjesherten die, met de geweien in elkaar verstrengeld, de dood  vonden.

Dat net in Saint Hubert zo’n grote hertenpopulatie aan te treffen is, zou niet mogen verbazen. Het bos is onaangeroerd, waardoor het al generaties lang een vaste habitat vormt voor verschillende dieren en vogels. Tegelijk fungeert het als een soort kruispunt: er komen op regelmatige basis herten uit de Franse vertakking van het bos, of uit omliggende natuurgebieden van de provincie Luxemburg. Het wordt hier in de volksmond dan ook niet voor niets ‘le passage de Tanton’ genoemd.

Voor eigenaars van een tweede verblijf in de Ardennen is dit wellicht één van de meest belangrijke momenten van het jaar maar is dus niets exclusief. Iedereen kan op eigen initiatief de bossen intrekken, hoewel het dus aangeraden is om op pad te gaan met een gids of in ieder geval iemand die de streek goed kent.  

Herlees hier het originele artikel.


Bron: nieuwsblad.be